Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Nedir? 2026 Rehberi

Zihinsel engelliler öğretmenliği, zihinsel engelli bireylerin eğitim ve gelişimlerine destek olmak için yetiştirilen öğretmenleri hazırlayan bir öğretmenlik disiplini olarak tanımlanır. Bu öğretmenler, zihinsel engelli bireylerin sosyal, duygusal, iletişim ve öğrenme becerilerini geliştirmek için özel eğitim yöntemlerini kullanır ve eğitim programlarını bireysel ihtiyaçlara göre uyarlayarak uygular. Özel eğitim alanı kapsamında yer alan bu öğretmenlik, eğitime ihtiyaç duyan bireylerin topluma daha etkin katılımını desteklemeyi amaçlar.

Bölümün amacı, zihinsel engelli bireylerle çalışacak öğretmen adaylarını hem teorik hem de uygulamalı olarak hazırlamaktır. Bu eğitim sürecinde öğretmen adayları, özel eğitim pedagojisi, davranış yönetimi, öğretim teknikleri ve bireyselleştirilmiş eğitim planlama gibi birçok alanda bilgi ve beceri kazanır.

Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Bölümünün Tarihçesi ve Yapısı

Türkiye’de özel eğitim öğretmenliği uzun yıllardır var olan bir eğitim alanıdır. Zihinsel engelliler öğretmenliği programları önceki yıllarda ayrı bir lisans dalı olarak yürütülürken, 2016-2017 eğitim-öğretim yılı itibarıyla “Özel Eğitim Öğretmenliği” adı altında yeniden yapılanmıştır. Bu değişiklikle birlikte zihinsel engelliler öğretmenliği programı YÖK kararıyla birleşmiş ve özel eğitim alanında daha kapsamlı bir eğitim programı sunulmaya başlanmıştır.

Bu yeniden yapılandırma ile özel eğitim öğretmenliği programları altında farklı engel gruplarına yönelik eğitim alanları yer almakta; zihinsel engelliler, işitme engelliler, görme engelliler gibi farklı özel eğitim gereksinimlerine odaklanan disiplinler eğitim fakültelerinde birleştirilmiştir.

Resmî program içerikleri Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen öğretmenlik standartlarına göre oluşturulur ve bu programlara ilişkin ayrıntılı bilgiler YÖK tarafından yayımlanan PDF dosyasında yer alır. YÖK Eğitim

👉 Resmî öğretmenlik programı tanımı ve içerikleri için YÖK belgesi: https://egitim.yok.gov.tr/tr/document/510

Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Taban Puanları 2026

Zihinsel engelliler öğretmenliği geçmişte bireysel olarak taban puanlarla yerleştirme alan bir programdı. Ancak bu program, 2016-2017’den itibaren “Özel Eğitim Öğretmenliği” başlığı altında toplanmıştır. Yine de bazı kaynaklarda geçmiş yıllarda bu bölüme ait yerleştirme puanları bulunur. Örneğin:

• Ankara Üniversitesi Zihinsel Engelliler Öğretmenliği: 429,46 puan (2023)
• Marmara Üniversitesi: 427,81 puan
• İzmir Katip Çelebi Üniversitesi: 426,41 puan
• Dokuz Eylül Üniversitesi: 426,11 puan
• Gazi Üniversitesi: 425,31 puan gibi puanlar geçmişte kaydedilmiştir.

Bu puanlar, YKS’de sözel (YGS-4) puan türüne göre sınava giren adayların başarılarına göre belirlenmiştir. Güncel hâliyle özel eğitim öğretmenliği programı tercihlerinde puanlar her yıl değişmektedir ve tercih döneminde ÖSYM tarafından resmi olarak yayımlanır.

Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Eğitimi Nasıl Olur?

Zihinsel engelliler öğretmenliği eğitimi lisans düzeyinde yürütülür. Öğrenciler dört yıllık bir öğretim sürecinden geçer ve özel eğitim pedagojisi, gelişim psikolojisi, öğrenme güçlükleri, davranış yönetimi, bireyselleştirilmiş eğitim planlaması gibi dersler alır. Ayrıca uygulamalı öğretim becerileri ve staj çalışmalarıyla saha deneyimi kazanırlar.

Bu eğitimler sırasında adaylar, engelli bireylerin eğitim gereksinimlerini analiz eder, uygun eğitim programları planlar ve özel eğitim araçlarıyla öğretim stratejileri geliştirirler. Eğitim süreci teorik bilgiyle uygulama becerisini entegre eder.

Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Mezunu Ne İş Yapar?

Zihinsel engelliler öğretmenliği veya daha geniş olarak özel eğitim öğretmenliği mezunları, özel eğitim sınıflarında, özel eğitim okullarında, rehabilitasyon merkezlerinde ve devlet okullarında görev yapabilirler. Bu öğretmenler:

• Zihinsel engelli öğrencilere bireysel ve grup eğitimleri verir
• Öğrencilerin yaşam, sosyal ve akademik becerilerini destekler
• Bireyselleştirilmiş eğitim planları hazırlar
• Ailelerle iş birliği yaparak evde eğitim sürecine katkı sağlar
• Öğrencilerin gelişimlerini izler ve raporlar hazırlar

Bu görevler özel eğitim öğretmenliği mesleğinin temel sorumlulukları arasındadır.

Mezunlar ayrıca rehberlik ve danışma merkezlerinde, özel eğitim uygulama merkezlerinde veya yüksek lisans/doktora programlarında akademik kariyer yapma imkanına da sahiptir.

Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Maaş ve Çalışma Alanları

Zihinsel engelliler öğretmenliği mezunları devlet veya özel sektörde çalışabilir. Resmî olarak atamalar Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından yapılır ve atamalarda genellikle KPSS puanı ve tercih sıralaması rol oynar. Mezunların maaşları çalıştıkları kuruma, kıdeme ve görev yerlerine göre değişir. Kaynaklara göre özel sektörde ve belirli kadrolarda zihinsel engelliler öğretmenliği pozisyonunda çalışanlar için ortalama maaşlar farklı seviyelerde olabilmektedir, ancak bu bilgi resmi bir devlet kaynağından alınmamıştır ve farklı kaynaklarda değişebilir.

Zihinsel Engelliler Öğretmenliği İçin Gerekli Koşullar

Zihinsel engelliler öğretmenliği veya özel eğitim öğretmenliği programına girmek için:

• YKS sınavında yeterli başarı puanı alınması gerekir
• Tercih döneminde ÖSYM tarafından tanımlanan kontenjanlar ve puanlar dikkate alınır
• Yükseköğretim kurumlarının özel eğitim fakültelerinin ÖSYM tercih kılavuzundaki kontenjanlarına başvurulur

Bu koşullar adayların üniversiteye giriş sürecinde takip etmeleri gereken resmi adımdır.

Zihinsel Engelliler Öğretmenliği Neden Önemlidir?

Zihinsel engelliler öğretmenliği, engelli bireylerin eğitim ve toplumsal yaşama katılımını güçlendiren kritik bir meslek dalıdır. Bu öğretmenler, öğrencilerin potansiyellerini maksimize etmeye, sosyal becerilerini geliştirmeye ve bağımsız yaşam becerileri kazandırmaya katkı sağlarlar. Türkiye’de özel eğitim gereksinimi olan birey sayısının artmasıyla bu alandaki uzman öğretmen ihtiyacı da giderek önem kazanmıştır.